ทำเว็บธนาคาร ตอนที่ 1 : การทำเว็บระบบบริหารกองทุนของธนาคารและอุปสรรค

ทำเว็บธนาคาร ตอนที่ 1 : การทำเว็บระบบบริหารกองทุนของธนาคารรัฐบาลและอุปสรรค
ต่อจาก
ทำเว็บธนาคาร ตอนที่ 0 : proposal และ ต้นทุนโดยประมาณ

ตัวอย่างดีไซน์เว็บธนาคาร ขอเปลี่ยนสีหน่อยนะครับ
ตัวอย่างดีไซน์เว็บธนาคาร ขอเปลี่ยนสีหน่อยนะครับ

การทำงานเว็บด้าน Design

หลังจากผ่านกระบวนการชี้ตัว vender ที่ได้รับงานไปแล้ว ก็มาถึงขั้นที่เราเริ่มทำการ Design Theme และ interface ในการใช้งานและการพยายามทำความเข้าใจลูกค้าเพื่อวิเคราะห์ Flow และ ERD เนื่องจากลูกค้ามักพูดภาษาแบ๊งค์ซึ่งมีคำศัพท์หลายอย่างที่ทางทีมงานไม่คุ้น เมื่อประชุมงานแต่ละครั้ง ประกอบกับ Flow การทำงานของแบ๊งค์นั้นค่อนข้างซับซ้อนและเต็มไปด้วย security มากมายที่แม้แต่ลูกค้าเองก็ไม่รู้ข้อจำกัดของระบบ

เพื่อความรวดเร็วและสะดวกเราได้ทำการเซ็ทเว็บจำลองไว้ที่โฮสติ้ง vaivaisoft ของเราเองก่อนจากนั้นจึงหา Reference เว็บไซต์ที่ลูกค้าชอบ แน่นอนว่าเว็บ DTAC ก็เป็นหนึ่งในนั้นครับ

ในการดีไซน์ธีมหลัก เมื่อเราดูเว็บไซต์ธนาคารเดิมจะรู้สึกว่าดีไซน์ได้ค่อนข้างไม่มีทิศทางด้านศิลปอยู่เลย จึงมาพิจารณาสีของโลโก้ และปรับให้โลโก้มีการไล่เฉดสีเล็กน้อยจากนั้นจึงเอาโลโก้ที่ไล่เฉดแล้วมาอิงกับสีสันของเว็บพร้อมปรับให้สวยตามสไตล์ไทเกอร์ไอเดีย อย่างไรก็ตามการดีไซน์นี้ในส่วนของเมนูลูกค้าค่อนข้างฟุ้งพอสมควร ทำให้เราต้อง”ทำไปก่อนเพื่อให้ลูกค้าเข้าใจ”อยู่หลายครั้งทีเดียว และกว่าจะได้เริ่มงานก็เป็นการดีไซน์ที่ Revision 12 เข้าไปแล้วครับ !

ในส่วนของการ ดีไซน์ตัว report นั้นในครั้งแรกทางทีมงานได้ใช้ Keynote ในการทำรูปแบบรายงานมาตรฐานซึ่งลูกค้าก็ Happy และผ่านแบบในเวลาไม่นาน แต่พอในช่วงการแสดงผลขึ้นเว็บ ตัวเว็บเองกลับแสดง report ได้ไม่เหมือนกับที่ทำ Keynote มาแบบ”เป๊ะ” ซึ่งเป็นธรรมชาติของเว็บในการแสดง Table ต่างๆ แต่ลูกค้าก็ complain ว่าทำไม report ออกมาไม่เหมือนทำให้ต้องเจรจาปรับแก้กันอีกพักใหญ่ครับ นี่ก็เป็นบทเรียนเหมือนกันว่าการดีไซน์ moch-up ใน Photoshop หรือ Keynote ครั้งแรกนั้นจะถูกนำมาเป็นประเด็นในการเปรียบเทียบกับเว็บจริงๆได้ ถ้าลูกค้าเป็นพวกที่เน้น Spec เด๊ะๆเราจะมีปัญหาได้ครับ ดังนั้นอย่าทำให้เนี้ยบจนเกินเว็บจะทำได้ไปนะ

การทำเว็บด้าน Function

เนื่องจาก RFP ( Request for proposal ) ของลูกค้าที่ได้มานั้นมีลักษณะครอบจักรวาลสไตล์ราชการอยู่มากทำให้ทางทีมงานต้องทำความเข้าใจลูกค้าโดยการหมั่นคุยบ่อยๆ จนกว่าจะรู้นิสัยและการทำงาน โชคยังดีที่งานในส่วน phase 1 ลูกค้ามี best plactice เป็นธนาคารอีกแห่งหนึ่งซึ่งมีระบบนี้เป็นธนาคารแรกพอดีครับ ทำให้ไม่ยุ่งและฟุ้งมากนัก

สำหรับระบบของการทำงานของเว็บนี้คือการนำ input ซึ่งเป็น report จาก Hiport ซึ่งเป็นระบบเก่ามากๆ มาประมวลผลและนำเสนอใหม่โดยมีระบบบริหารจัดการทั้ง USER และ REPORT และมีระบบ Login สำหรับ User ซึ่งจะต้องเปิดทางให้กับระบบ SSO ซึ่งดูแลโครงการโดยอีกบริษัทหนึ่งและยังไม่รู้ว่าจะทำสำเร็จหรือเปล่า !?! ระบบ SSO ( Single Sign On หรือระบบ login ทีเดียวใช้ได้ทุกโปรดักซ์) จะครอบ Product ประมาณ 6 ตัวของแบ๊งค์ที่กำลังจัดซื้อจัดจ้างอยู่ โดยไทเกอร์ได้ทำหนึ่งตัวในนั้นครับ อย่างไรก็ตามใน Quotation ทางไทเกอร์ก็กังวลถึง SSO ว่าจะรองรับหรือเชื่อมต่อได้หรือไม่จึงเขียนเผื่อไว้ในโควเทชั่นถึงสโคปของ SSO ด้วยครับและถ้าไม่สามารถเชื่อมต่อได้ต้องพิจารณาเพิ่มเฟสปรับปรุงเป็นกรณีไป และทางไทเกอร์ต้องรีบทำงานนี้ให้เสร็จเป็น Stand Alone website ให้ได้ก่อนที่ระบบ SSO จะมาขัดขาด้วย 😛

อุปสรรคที่พบจากการทำงานเว็บระบบใหญ่

การทำงานเว็บรัฐบาล ความแพงของงานมาจากอุปสรรคต่างๆทั้งที่นึกถึงและนึกไม่ถึงท้ังหลายนี่เอง ดังนั้นเป็นเรื่องธรรมดาครับ รวมทั้งราชการเองก็ไม่ได้คุ้นชินกับโปรเจ็คถูกๆอยู่แล้ว คุณเม่นถึงกับเคยกล่าววาทะว่า “ความแพงของโปรเจ็คขึ้นกับตัวลูกค้า ไม่ได้ขึ้นกับความยากง่ายของตัวโปรเจ็ค”

การขาดประสบการณ์ของไทเกอร์

ทางเราแก้ไขโดยคุยกับลูกค้าบ่อยๆและหาเพื่อนที่มีประสบการณ์ทำงานธนาคารเป็นที่ปรึกษาเพื่อให้เข้าใจลูกค้าให้เร็วที่สุดก่อนที่ลูกค้าจะเกิดความรำคาญทีมงานได้ ในด้าน Security และ Server Setting ทางไทเกอร์ได้ให้ทีมงานนอกอย่าง @ichattt เป็นที่ปรึกษาด้วยเช่นกัน อย่างไรก็ตามทางทีมงานมีความได้เปรียบบริษัทอื่นอยู่บ้างตรงความเป็นบริษัทเล็กทำให้เจ้าของไปประชุมเองตลอด ( ผมและคุณเม่น พร้อมด้วย Analyse ระดับคุณจ๋ง ) เราจึงเข้าใจและทำการเจรจาเสนอทางเลือกได้ในที่ประชุม หากเป็นบริษัทใหญ่และมี AE มาคุยก่อนจะส่งข้อมูลต่อให้ Production เชื่อว่าจะทำงานได้ยากมากครับและลูกค้าจะยิ่งฟุ้งมากขึ้น

ความรู้เรื่องเว็บไซต์ของลูกค้ามีน้อยมาก

ลุกค้าไม่รู้จักคำว่า Browser ?!?! ดังนั้นการอธิบายถึง Bug IE6 ก็จะไม่เข้าใจแน่นอนครับ เราแก้ไขโดยเริ่มเฟสที่ง่ายกว่าที่มี Best Plactice แล้วก่อน จากนั้นเปิดเว็บธนาคารคู่แข่งที่เราไปสมัครเป็น Account บริการดังกล่าวนี้ซะเลยเพื่อเปรียบเทียบความเหนือกว่าของระบบเราตลอดเวลาทำงาน ลูกค้าจะเริ่มพอใจและวางใจ ดังนั้นการวางแผนการทำงานเพื่อ Educate ลูกค้าก็เป็นสิ่งสำคัญ ถ้าเราให้ทางเลือกลูกค้าในครั้งแรกมากเกินไปโดยที่ลูกค้าไม่รู้เรื่องจะทำให้ลูกค้าเริ่มเครียดและเริ่มไม่วางใจการทำระบบจนต้องหาคนมา cross check เพิ่มเติมก็เป็นไปได้

ปัญหามาตรฐานการทำงานของลูกค้า

อันนี้ถือเป็นเรื่องใหญ่มากในการทำงานด้านระบบการโชว์ Report ของราชการเลยครับ นั่นคือปกติเองการทำงานในชีวิตจริงในองค์กร ทุกอย่างไม่ได้ทำตรงมาตรฐานกันเป๊ะๆ ลองนึกถึงว่าพนักงานแต่ละคนรับผิดชอบรายงานลูกค้าคนละเจ้า ทุกคนก็จะมีมาตรฐานการรายงานของตัวเองและความเคยชินกับลูกค้าของตัวเองหมด ดังนั้นเมื่อจะต้องมีระบบมาตรฐานกลางขึ้นเพื่อให้ทุกคนโชว์ Report ได้เป็น Formatt เดียวกันหมดลองหลับตานึกก็จะรู้สึกโกลาหลพอสมควรครับ ดังนั้นจุดสำคัญคือเราต้องได้ดาบอาญาสิทธิ์หรือมีอำนาจจากการฟ้องผู้บังคับบัญชาที่เหนือกว่า USER ทุกคนได้ เช่น นาย A ไม่ยอมให้เปลี่ยนรูปแบบ report ตามนาย B และ C เราจะต้องฟ้องนายของทุกคนให้บังคับนาย A ให้ปรับเปลี่ยนให้เราหรือไม่ก็ใช้การประชุมให้เป็นประโยชน์ สำหรับโครงการทางไทเกอร์โชคดีเพราะมีลูกค้า user คนหนึ่งที่ขยันมากๆและยอมปรับเปลี่ยน Report ของคนอื่นๆเพื่อให้เข้ากับเราด้วย น่าชื่นชมมากครับ ( ตอนหลัง user คนนั้นเล่าว่า พอเค้าเห็นบริษัทเรามาทำงานนี้เค้ารู้สึกว่าถ้าไม่ช่วยเราเมื่อระบบนี้เสร็จตัวเองอาจจะหมดประโยชน์ต่อองค์กรในไม่ช้า 😛 )

ปัญหาจากระบบบริหารของลูกค้า

อันนี้ก็เรื่องใหญ่ที่สุดในการทำงานครั้งนี้เลยครับ (ใหญ่กว่าด้านบนอีก) เพราะองค์กรลูกค้านั้นไม่นิ่งเลยและมีผู้รับผิดชอบที่เปลี่ยนไปเรื่อยๆ ลองนึกถึงการประชุมที่มีคนเปลี่ยนไปเรื่อยๆดูก็ได้ครับว่าการสั่งงานและ Approve งานจะมีปัญหาอะไรบ้าง และที่สำคัญคือมีระหว่างการทำงานมีบริษัทต่างชาติมาซื้อหุ้นธนาคารไปถึง 30% ดังนั้นจึงส่งชาวต่างชาติมา Tracking Project และค่าใช้จ่ายรวมทั้งความจำเป็นทุกอย่าง ทางไทเกอร์เองก็ต้องเข้าประชุมร่วมกับชาวต่างชาติรวมทั้งรายงานความคืบหน้าเป็นภาษาอังกฤษให้ชาวต่างชาติคนนั้นฟังด้วยและบางครั้งต้องช่วยลูกค้ารายงานด้วย ! อย่างไรก็ตามด้วยธรรมชาติของคนไทยที่เมื่อมีสามก๊ก จะต้องมีการหันหน้าเข้าหากันสองก๊ก และคนไทยก็เลือกที่จะหันหน้าเข้าหากันเพื่อช่วยกันแก้ไขสถานการณ์ที่ชาวต่างชาติมา Tracking Project โดยธรรมชาติครับ 😛 ( สามก๊กคือ vender,ลูกค้า,ชาวต่างชาติที่เข้ามาซื้อกิจการ)

อากรสแตมป์จำนวนมากที่น้อง admin ต้องติดแนบสัญญาสำหรับโปรเจ็คราคาสามล้านบาท
อากรแสตมป์จำนวนมากที่น้อง admin ต้องติดแนบสัญญาสำหรับโปรเจ็คราคาสามล้านบาท

นอกจากนั้นก็มี ปัญหาจากกระบวนการทำสัญญาของโปรเจ็คที่ช้ามาก ลองพิจารณาจากการเก็บเงินของโปรเจ็คนี้จะเก็บเงินเป็นสี่ช่วงก็คือ

1 ช่วง Requirement and Specification เรียบร้อย เก็บ 30%
2.ช่วงของการทำงานเสร็จ phase ที่หนึ่ง และ Go live 30%
3.ช่วงของการทำงาน เสร็จphaseที่สอง และ Go Live 30%
4.และสุดท้ายคือช่วงของการ training ตรวจ Bug ขั้นสุดท้าย และรับมอบระบบ 10%

ในช่วงที่หนึ่ง ทางไทเกอร์ไอเดียกำหนดไว้คร่าวๆว่าจะใช้เวลาสี่เดือน และทางเราทำ Requirement กับ Specification เสร็จตั้งแต่เดือนแรกของการทำงาน(มกราคม 52) ปรากฎว่าทางเราไม่สามารถเก็บเงินได้เนื่องจากสัญญาการทำงานนั้นออกช้ามากและใช้เวลาถึงหกเดือนกว่าสัญญาจะออกมา สำหรับความช้าอาจมาจากโปรเจ็คไม่ได้เป็นโปรเจ็คราคาสูงมากทำให้ผู้บริหารไม่สนใจพิจารณาก็เป็นได้ครับ ในการเซ็นสัญญาเราจะต้องจ่ายเงินประกันโครงการนี้เป็นจำนวนเงินถึง 321,000 บาทให้ธนาคารซึ่งเป็นลูกค้าซึ่งเราก็ต้องหมุนเงินกันมาให้ได้ ( เงินประกันโครงการมูลค่า 10% ของโครงการเป็นเป็นการกันการทิ้งงาน) และลูกค้าต้องให้ฝ่ายต่างๆของเค้าเซ็นรับทราบทั้งฝ่าย สัญญา(กฏหมาย) ฝ่ายลูกค้าของเรา ฝ่าย IT และฝ่ายจัดซื้อ ซึ่งแต่ละฝ่ายใช้เวลาเซ็นกันนั้นนับเป็นเดือนๆทีเดียว ดังนั้นต้องจำไว้อย่างหนึ่งว่าจะไม่มีโปรเจ็คระยะสั้นสำหรับงานรัฐบาลครับ เนื่องจากทำสํญญากันไม่ทันทั่นเอง พอมาลองคิดดูก็พบว่าเราทำงานกันไปถึง 12 revision โดยที่ยังไม่มีอะไรผูกมัดความเป็นลูกค้ากันแล้วน่ากลัวยิ่งนัก

หลังจากทำสัญญาเสร็จแล้ว เราจึงมีสิทธิวางบิลเก็บเงินครั้งแรกในส่วนของ Specification and Requirement ที่ทำเสร็จไปตั้งแต่เมื่อห้าเดือนก่อน (เฟสหนึ่งก็ทำเสร็จแล้ว) และแน่นอนว่าต้องรอเครดิตหนึ่งเดือนสำหรับเงินจำนวนนี้ด้วยครับ พอครบกำหนดรับเงินปรากฏว่าเจอวันหยุดกลางปีของธนาคารเข้าไปเลยเลื่อนไปรับเงินอีกสองอาทิตย์ เพราะอาทิตย์ต่อมารัฐบาลประกาศหยุดห้าวันทำให้วันรับเช็คไปตรงกับวันหยุด”กระทันหัน”ที่รัฐบาลประกาศพอดี สิริรวมแล้วเราทำงานกันโดยไม่ได้รับเงินถึง 7 เดือนครับ โดยที่ต้องหมุนเงินติดหนี้กันนับล้านจากโปรเจ็คนี้เลยทีเดียวเมื่อ เงินงวดแรกของเราออกจึงหมดไปกับการใช้หนี้จนเกลี้ยง…

ตอนต่อไปจะเป็นขั้นตอนความยากในการติดตั้งระบบเข้ากับ Windows Server ระดับอภิมหา Security ครับ และเราต้อง Run ระบบบน Mirror ทำให้แสดงผลช้ามาและมี Error บ่อยครั้ง และรวมถึงการทำงานกับฝ่าย IT ซึ่งเป็นฝ่าย Support เรานั่นเองแต่จะ Support สมชื่อหรือไม่ต้องติดตาม 😛 ส่วนตอนนี้ผมขอไปลุ้นการรับเงินงวดสองก่อนนะครับ